Iako relativno mala zemlja, Bosna i Hercegovina ima bogatu kulturu koja je imala veliki uticaj na ostale zemlje Balkana, a kadkad i na cijeli svijet. Ona se ispoljavala na raznim područjima ljudske djelatnosti, a uključivala je muziku, književnost, film, likovnu i primijenjenu umjetnost, te design i savremene medije. Bosna i Hercegovina je jedina zemlja u regiji, koja je dala više od jednog dobitnika prestižne Nobelove nagrade: Vladimir Prelog dobio ju je za hemiju, a i Ivo Andrić za književnost. Glavni grad Sarajevo je bio domaćin 14. Zimskih olimpijskih igara, koje su bile ne samo druženje mladih sportista iz cijeloga svijeta, nego i igre kulture, mira i prijateljstva.

Bosna i Hercegovina je zemlja dugog i sadržajnog istorijskog pamćenja. Cijeli gradovi su živa spomenička baština minulih vremena, primjerice – Jajce, Kraljeva Sutjeska, Bobovac, Vranduk, Počitelj, Prusac, Mostar, Sarajevo, Tešanj, Maglaj, Gradačac, Stolac i drugi.

Antićka vila na Mogorjelu kod Čapljine, kasnoantička bazilika u Brezi, kompleks rimskih zgrada u Putovićima kod Zenice i na Ilidži kod Sarajeva, arheološki su lokaliteti prvog stepena. Istoričari umjetnosti su registrovali oko 3.000 objekata, na kojima po standardima UNESCO-a treba obaviti konzervatorsko-restauratorske zahvate.

Ako bismo tražili autentičan simbol ove zemlje, vjerovatno bi to bio stećak – artefakt samonikle bosanske kultne umjetnosti. Stećci u prvom redu obilježavaju počivališta mrtvih. Na tim masivnim kamenovima, na njihovim reljefnim crtežima i u njihovim lapidarnim zapisima sadržani su simboli jednog preminulog života. Stećaka ima diljem Bosne i Hercegovine, a u Radimilji kod Stoca ima ih toliko da čine jedinstvenu nekropolu ove vrste u svijetu.

Bosansko-hercegovačku književnost čine mnoga poznata djela, pisana perima najpoznatijih književnika. Ivo Andrić je najznačajniji predstavnik domaće književnosti i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1961. godine za „kompletan književni opus o historiji jednog naroda“. Vrhunac tog rada je bio roman „Na Drini Ćuprija“. U sam vrh literarnog stvaralaštva kod Bosanaca spadaju i autori: Meša Selimović („Derviš i smrt“, „Tvrđava“), Ivan Franjo Jukić, Isak Samokovlija, Petar Kočić, Hamza Humo, Svetozar Ćorović, Hasan Kikić, Branko Ćopić, Nedžad Ibrišimović, Ibrahim Kajan, Miljenko Jergović, Aleksandar Hemon i mnogi drugi velikani.

Od pjesnika bosanskog podrijekla najpoznatiji je Aleksa Šantić, ali i Musa Ćazim Ćatić, Antun Branko Šimić, Jovan Dučić, Mehmedalija Mak Dizdar, Skender Kulenović, Abdulah Sidran, Izet Sarajlić i drugi. Tokom osmanskog doba, mnogi pisci iz Bosne i Hercegovine su bili poznati u orijentalnom svijetu, a u samoj Bosni razvija se Alhamijado književnost.

Dramska književnost u Bosni i Hercegovini nema dugu tradiciju. Među najznačajnije dramatičare ubrajaju se: Ahmed Muradbegović, Velimir Stojanović, Abdulah Sidran, Safet Plakalo, Nedžad Ibrišimović, Almir Imširević, Almir Bašović…

Muzika Bosne i Hercegovine ima dugu i slavnu historiju. Narodna i tradicionalna muzika, te folklor obojen raznim etno-motivima balkanske i orjentalne muzike čine bosansku muzičku scenu još raznovrsnijom i unikatnijom. Prvu ligu pjevača narodne i tzv. novokomponovane muzikeg u Bosni i Hercegovini čine: Halid Bešlić, Halid Muslimović, Haris Džinović, Hanka Paldum, Šemsa Suljaković,  Ferid Avdić, Enes Begović i drugi.

Sevdalinka je narodna pjesma koja predstavlja jedinstven muzički izraz u Bosni i Hercegovini. Također je gradska ljubavna pjesma. Ima dugu i bogatu tradiciju, a popularna je ne samo u Bosni i Hercegovini, nego i u mnogim dijelovima nekadašnje Jugoslavije. U brojnim slučajevima sevdalinka se jednostavno naziva i sevdah. Neki od bosanskohercegovačkih solista i muzičkih sastava danas u svijetu uspješno izvode ovu vrstu tradicionalne muzike, koja na najbolji način predstavlja kulturu svih stanovnika Bosne i Hercegovine. Najistaknutiji vokalni izvođači sevdalinki u 20. vijeku u Bosni i Hercegovini su: Zaim Imamović, Himzo Polovina, Nedžad Salković, Meho Puzić, Zekerijah Đezić, Muhamed Mujkanović, Sejo Pitić, Safet Isović, Nedeljko Bilkić, Safet Kafedžić, Husein Kurtagić, Ekrem Pilić i Bajro Redžić, a među najpoznatije vokalne izvođačice ubrajaju se: Beba Selimović, Nada Mamula, Zehra Deović, Ljubica Berak, Hanka Paldum, Silvana Armenulić, Vesna Hadžić, Emina Zečaj, Zekija Čuturić, Zora Dubljević i Amira Medunjanin.

U bivšoj Jugoslaviji Bosna i Hercegovina se izdvajala čitavim nizom veoma uspješnih pop i rock formacija, među kojima su: Bijelo dugme, Indexi, Ambasadori, Teška industrija, Vatreni Poljubac, COD, Plavi orkestar, Crvena jabuka, Zabranjeno Pušenje, Merlin, Hari Mata Hari, Kamen na Kamen bile najpopularnije.

Osim vokalno-instrumentalnih sistemu treba spomenuti i pjevače zabavne muzike, koji i danas pripadaju samom vrhu domaće zabavne muzike Bosne i Hercegovine. Tu se ubrajaju: Kemal Monteno, Zdravko Čolić, Davorin Popović, Seid Memić Vajta, Neda Ukraden, Jadranka Stojaković, Mahir Paloš, Jasna Gospić, Alma Čardžić, a među novim zvijezdama ističu se: Fuad Backović Deen, Mija Martina, Selma Bajrami, Igor Vukojević, Boris Režak, Al Dino, Tinka Milinović i drugi. Iz Bosne i Hercegovine podrijeklo vuku i: Dragan Stojnić, Ibrica Jusić, Krunoslav Slabinac, Bisera Veletanlić, Senka Veletanlić, Ivo Fabijan, Boris Novković, Ivan Mikulić, Romana, „Feminem“, Ružica Čavić.

Bosna i Hercegovina je i jedna od prvih zemalja alternativne i urbane kulture u regiji, koja se može pohvaliti veoma kreativnom i mladom scenom. Ovdje u prvom redu valja spomenuti najpoznatijeg hip-hop pjevača Edina Osmića, poznatijeg kao Edo Maajka, čija slava prelazi i područje Balkana.

Na Eurosongu-2008. je Bosna i Hercegovina osvojila 10. mjesto. Najbolji njen rezultat u tom konkursu je bilo 3. mjesto u Atini 2006. Grupa “Regina” sa pesmom “Bistra voda” je predstavljala svoju zemlju 2009.

Posebno značajan dio kulturnog stvaralaštva Bosne i Hercegovine otpada na bosansko-hercegovački film. Filmovi iz Bosne i Hercegovine su prva dva desetljeća nakon Drugog svjetskog rata obrađivala mahom teme iz narodne Revolucije i rata, filmski su obrađivale najznačajnije teme iz NOB-a, uključujući tu i poznate i slavne bitke partizana protiv stranih okupatora i domaćih izdajnika (Filmovi „Kozara“, „Sutjeska“, „Bitka na Neretvi“, „Valter brani Sarajevo“). Ipak, prvi pravi uspjesi domaćeg filma mogli su se osjetiti tokom kasnih 1970-ih i 1980-ih godina, kad je stvoren i poseban bosanski filmski izraz.

Najpoznatiji su savremeni filmski stvaraoci: Mirza Idrizović, Danis Tanović, Jasmina Žbanić, Srđan Vuletić, Pjer Žalica.

31 Čitanja
Djeljenje:

Povezane Objave

Prikaži komentare (0)
Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *